อาการร้อนในที่ลิ้น หรือแผลในปาก นับเป็นปัญหาสุขภาพเล็ก ๆ ที่สร้างความรำคาญใจได้ไม่น้อย แม้จะไม่ใช่โรคร้ายแรง แต่ความเจ็บปวดและความไม่สบายขณะรับประทานอาหารหรือพูดคุย ก็ส่งผลต่อคุณภาพชีวิตในแต่ละวันอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ด้วยเหตุนี้ การรู้จักวิธีแก้ร้อนในอย่างถูกต้องจึงเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อให้อาการดีขึ้นอย่างรวดเร็วและลดโอกาสเกิดซ้ำ
อาการร้อนในคืออะไร ?
ร้อนใน คือ อาการแผลเปื่อยหรือแผลเล็ก ๆ ที่เกิดขึ้นบริเวณเยื่อบุภายในช่องปาก เช่น กระพุ้งแก้ม เพดานปาก เหงือก และโดยเฉพาะบริเวณลิ้น ซึ่งเป็นบริเวณที่มีปลายประสาทรับความรู้สึกมากเป็นพิเศษ ทำให้เมื่อเป็นร้อนในที่ลิ้นจะรู้สึกเจ็บแสบกว่าบริเวณอื่น
โดยทั่วไป อาการนี้มักจะหายได้เองภายใน 7-14 วัน แต่ในช่วงที่มีแผลจะทำให้รับประทานอาหารไม่อร่อย พูดไม่สะดวก และส่งผลต่อคุณภาพชีวิตโดยรวมได้
สาเหตุของการเกิดแผลร้อนใน
แม้อาการร้อนในจะดูเป็นเรื่องเล็กน้อย แต่เชื่อว่าคงไม่มีใครอยากให้เกิด เพราะกว่าจะหายเองได้ก็ทรมานไม่น้อย โดยร้อนในสามารถเกิดได้จากปัจจัยหลายประการ ทั้งจากภายในและภายนอกร่างกาย สาเหตุที่พบบ่อย ได้แก่
พักผ่อนไม่เพียงพอ
ร่างกายที่อ่อนล้าจะส่งผลให้ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอลง ทำให้เสี่ยงต่อการเกิดแผลร้อนในได้ง่ายขึ้น
ความเครียดสะสม
ความเครียดเรื้อรังส่งผลต่อฮอร์โมนและระบบภูมิคุ้มกันในร่างกาย จึงเป็นอีกหนึ่งปัจจัยที่กระตุ้นให้เกิดแผลร้อนใน
การรับประทานอาหารรสจัด เผ็ดจัด หรือของทอด
อาหารที่มีรสจัดหรือมันมากเกินไป ส่งผลให้เยื่อบุในช่องปากเกิดความระคายเคือง อันนำไปสู่การเกิดแผลร้อนในได้
ร่างกายขาดวิตามิน
โดยเฉพาะวิตามินบี 2 วิตามินบี 6 และวิตามินซี ซึ่งมีบทบาทในการซ่อมแซมเนื้อเยื่อและสร้างภูมิคุ้มกัน การขาดวิตามินเหล่านี้จึงจะทำให้เกิดแผลร้อนในง่ายขึ้น
ฮอร์โมนเปลี่ยนแปลง
ผู้หญิงหลายคนจะสังเกตได้ว่าในช่วงก่อนหรือระหว่างมีประจำเดือน มักเกิดแผลร้อนในร่วมด้วย เนื่องจากระดับฮอร์โมนที่เปลี่ยนแปลงกระทบต่อสภาพเยื่อบุช่องปาก
การบาดเจ็บจากการกัดกระพุ้งแก้มหรือลิ้นโดยไม่ตั้งใจ
แผลจากการกัดอาจเป็นจุดเริ่มต้นของการเกิดแผลร้อนใน โดยเฉพาะบริเวณลิ้นที่เสี่ยงต่อการกระทบซ้ำเมื่อพูดหรือเคี้ยวอาหาร หลายคนจึงมักเป็นร้อนในที่ลิ้นได้ง่าย
โรคประจำตัวบางชนิด
เช่น โรคภูมิแพ้ตัวเอง (SLE) หรือโรคทางเดินอาหารบางประเภท อาจมีอาการร้อนในร่วมด้วยเป็นประจำ เนื่องจากภูมิคุ้มกันทำงานผิดปกติ
วิธีแก้ร้อนในง่าย ๆ ไม่ต้องรอให้หายเอง
สำหรับผู้ที่ต้องการแก้ร้อนในแบบไม่ต้องรอนานเป็นอาทิตย์ มีวิธีบรรเทาอาการที่สามารถทำได้ง่ายและปลอดภัย ดังนี้
บ้วนปากด้วยน้ำเกลืออุ่น
การใช้น้ำเกลือช่วยลดการอักเสบและฆ่าเชื้อแบคทีเรียในช่องปาก แนะนำให้บ้วนวันละ 2-3 ครั้ง จะช่วยให้อาการร้อนในดีขึ้นได้
ทายาแก้ร้อนในเฉพาะจุด
ยารูปแบบเจลหรือครีมสามารถช่วยเคลือบแผล ลดการเสียดสี และช่วยให้อาการเจ็บแสบในช่องปากบรรเทาลง
หลีกเลี่ยงอาหารรสจัดและของทอด
ในช่วงที่มีอาการ ควรเลือกรับประทานอาหารที่ไม่ระคายเคืองช่องปาก เช่น ข้าวต้ม โจ๊ก น้ำซุป หรือผักต้ม
ดื่มน้ำให้เพียงพอ
การดื่มน้ำจะช่วยให้เยื่อบุช่องปากชุ่มชื้นขึ้น ลดการระคายเคือง และช่วยให้แผลร้อนในหายเร็วขึ้น
ประคบเย็นบริเวณที่เจ็บ
หากเป็นร้อนในที่ลิ้น สามารถใช้ผ้าห่อน้ำแข็งหรือรับประทานไอศกรีมรสจืดเล็กน้อย เพื่อช่วยลดอาการอักเสบ
เคล็ดลับดูแลสุขภาพช่องปากเพื่อป้องกันร้อนใน
แปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง ด้วยแปรงขนนุ่ม
การแปรงฟัน เป็นพื้นฐานสำคัญของสุขภาพช่องปาก แต่สิ่งที่ไม่ควรมองข้ามคือ การเลือกแปรงสีฟันที่เหมาะสม โดยควรเลือกแปรงที่มีขนนุ่ม เพื่อป้องกันการเสียดสีหรือสร้างแรงกดที่อาจทำให้เยื่อบุช่องปากเกิดการระคายเคืองจนเป็นแผลร้อนในได้
ใช้ไหมขัดฟัน ช่วยทำความสะอาดซอกฟันที่แปรงไม่ถึง
การแปรงฟันเพียงอย่างเดียวอาจไม่เพียงพอในการทำความสะอาดช่องปาก จึงควรใช้ไหมขัดฟันเพื่อขจัดคราบที่ติดอยู่ระหว่างฟัน เพื่อป้องกันการสะสมของเชื้อโรคที่อาจทำให้เยื่อบุช่องปากระคายเคืองและกลายเป็นแผลร้อนใน
บ้วนปากหลังอาหาร เพื่อกำจัดเศษอาหารและแบคทีเรีย
หลังรับประทานอาหาร เศษอาหารที่หลงเหลืออยู่ในช่องปากสามารถกลายเป็นแหล่งเพาะเชื้อแบคทีเรียได้อย่างรวดเร็ว แนะนำให้บ้วนปากด้วยน้ำยาบ้วนปากสูตรอ่อนโยน เพื่อชะล้างเศษอาหารและลดจำนวนแบคทีเรีย
หลีกเลี่ยงการใช้ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดช่องปากที่มีแอลกอฮอล์สูง
แม้ว่าผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดช่องปากที่มีแอลกอฮอล์จะสามารถฆ่าเชื้อแบคทีเรียได้ดี แต่ในบางกรณีกลับทำให้เยื่อบุช่องปากแห้งจนเกินไป ดังนั้น ควรเลือกใช้น้ำยาบ้วนปากสูตรอ่อนโยน ปราศจากแอลกอฮอล์
ตรวจสุขภาพช่องปากกับทันตแพทย์เป็นประจำทุก 6 เดือน
นอกจากจะสามารถตรวจหาฟันผุ เหงือกอักเสบ หรือปัญหาสุขภาพอื่น ๆ ที่อาจนำไปสู่การเกิดแผลในช่องปากได้แล้ว ทันตแพทย์ยังสามารถให้คำแนะนำเกี่ยวกับการดูแลช่องปากให้เหมาะสมกับสภาพฟันและเหงือกของแต่ละคนได้อีกด้วย
ไม่ว่าจะเป็นการเจ็บป่วยเล็กน้อยหรือโรคร้ายแรง การมีประกันสุขภาพผู้ป่วยนอกจะช่วยให้คุณมั่นใจได้ว่าจะได้รับการรักษาที่ดีที่สุดโดยไม่ต้องกังวลเรื่องค่าใช้จ่าย อย่าปล่อยให้ปัญหาสุขภาพเล็ก ๆ กลายเป็นภาระทางการเงินที่ใหญ่โต เช็กเบี้ยประกันสุขภาพผู้ป่วยนอกที่ใช่สำหรับคุณได้แล้ววันนี้ที่ gettgo สมัครง่ายใน 5 นาที เพียงใช้บัตรประจำตัวประชาชนใบเดียว ไม่ต้องตรวจสุขภาพ พร้อมรับโปรโมชัน สิทธิพิเศษ และผ่อนชำระ 0%
ตรวจเช็กเบี้ยประกันภัยได้ทันทีผ่านเว็บไซต์ หรือสอบถามเพิ่มเติมผ่าน LINE OA: @gettgo หรือโทร. 02-111-7800
ข้อมูลอ้างอิง
- Canker sore. สืบค้นเมื่อวันที่ 10 มิถุนายน 2568 จาก https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/canker-sore/diagnosis-treatment/drc-20370620.