โรคฮีทสโตรก (Heat Stroke) หรือโรคลมแดด เป็นภาวะอันตรายที่เกิดขึ้นเมื่อร่างกายได้รับความร้อนสูงเกินไปจนไม่สามารถระบายความร้อนได้ทัน ซึ่งอาจนำไปสู่ภาวะช็อก ระบบอวัยวะล้มเหลว และอันตรายถึงชีวิต หากไม่ได้รับความช่วยเหลืออย่างทันท่วงที ดังนั้น ในช่วงหน้าร้อนที่อุณหภูมิสูงกว่า 40 องศาเซลเซียล หากใครจำเป็นต้องอยู่กลางแจ้งต้องเฝ้าระวังโรคนี้เป็นพิเศษ และควรรู้วิธีปฐมพยาบาลเอาไว้ เพื่อจะได้ช่วยเหลือผู้อื่นได้อย่างถูกต้อง
ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดโรคฮีทสโตรก
อาการฮีทสโตรกสามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคน โดยมีปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญ ดังต่อไปนี้
- - อากาศร้อนจัดและมีความชื้นสูง ทำให้ร่างกายไม่สามารถระบายความร้อนได้อย่างมีประสิทธิภาพ เกิดการสะสมภายในร่างกาย
- - การทำกิจกรรมกลางแจ้งเป็นเวลานาน ไม่ว่าจะเป็นการทำงาน ออกกำลังกาย หรืออยู่ในที่ที่อากาศไม่ถ่ายเท
- - การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ทำให้ร่างกายสูญเสียน้ำจากการที่เส้นเลือดฝอยขยายตัว รวมถึงการทำให้หัวใจสูบฉีดเร็วจนทำให้ช็อกและเสี่ยงเสียชีวิตได้
- - ภาวะขาดน้ำ หากว่าดื่มน้ำน้อยเกินไป จนร่างกายขาดน้ำ จะทำให้ร่างกายไม่สามารถระบายความร้อนได้อย่างเต็มที่และมีประสิทธิภาพ
- - ใส่เสื้อผ้าที่ไม่ระบายอากาศ หรือเนื้อผ้าหนาเกินไป ทำให้ร่างกายเก็บกักความร้อนเอาไว้มากขึ้นกว่าเดิม
- - การรับประทานยาบางชนิด เช่น ยาขับปัสสาวะ ยารักษาโรคความดันโลหิตสูง ยาที่ทำให้หลอดเลือดหดตัว
4 กลุ่มเสี่ยงที่ต้องเฝ้าระวัง
สำหรับกลุ่มเสี่ยงที่เกิดภาวะฮีทสโตรกได้ง่าย และควรเฝ้าระวัง มีดังต่อไปนี้ เด็กเล็ก เนื่องจากระบบควบคุมอุณหภูมิร่างกายยังไม่สมบูรณ์เต็มที่ ผู้สูงอายุ เนื่องจากระบบควบคุมอุณหภูมิร่างกายเริ่มเสื่อม ผู้ที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคหัวใจ ความดันโลหิตสูง เบาหวาน นักกีฬาและคนที่ทำงานกลางแจ้งเป็นเวลานาน อาจจะทำให้ร่างกายสะสมความร้อน และมีอาการฮีทสโตรกได้
วิธีป้องกันโรคฮีทสโตรก
ในช่วงที่อากาศร้อน แดดจัด เราสามารถลดความเสี่ยงของอาการฮีทสโตรกได้ โดยแนะนำให้ปฏิบัติดังต่อไปนี้
- - ดื่มน้ำให้เพียงพอ โดยให้จิบน้ำอยู่ตลอดเวลา เมื่อต้องอยู่กลางแจ้งเป็นเวลานาน ๆ
- - หลีกเลี่ยงการอยู่กลางแดดในช่วงเที่ยงและช่วงที่มีแดดจัด หรือในช่วง 11.00-15.00 น. สวมใส่เสื้อผ้าที่ระบายอากาศได้ดี แนะนำให้สวมใส่เสื้อผ้าจากผ้าลินิน และผ้าฝ้าย
- - ใช้หมวกและร่มกันแดด เลือกที่สามารถป้องกันรังสียูวีได้ เมื่อต้องอยู่กลางแจ้งเป็นเวลานาน
- - เข้าร่มเป็นระยะ เพื่อลดการสะสมความร้อนในร่างกาย ทาครีมกันแดดให้บ่อยมากขึ้น โดยทาซ้ำทุก ๆ 2 ชั่วโมง
- - หลีกเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และคาเฟอีน เพราะจะทำให้ร่างกายขาดน้ำและมีอุณหภูมิที่สูงยิ่งขึ้น
อาการของโรคฮีทสโตรก
ในช่วงอากาศร้อน เพียงพริบตาเดียวอาจเกิดอาการได้อย่างรวดเร็ว ให้สังเกตตัวเองและคนรอบข้างดังต่อไปนี้ อุณหภูมิร่างกายสูงเกิน 40 องศาเซลเซียส ตัวร้อนจัดแต่ไม่มีเหงื่อออก เป็นสัญญาณว่าร่างกายไม่สามารถระบายความร้อนออกมาได้ ผิวแดง แห้ง หรือชื้นผิดปกติ หัวใจเต้นเร็ว มากกว่า 100 ครั้ง/นาที เวียนศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน สับสน พูดไม่รู้เรื่อง มึนงง เป็นลมหมดสติ หรือชัก
แนวทางการปฐมพยาบาลเบื้องต้น
หากว่าใครพบเจอผู้ที่มีอาการฮีทสโตรกดังตัวอย่างข้างต้น ให้ทำการปฐมพยาบาลอย่างเร่งด่วน ตามขั้นตอนดังต่อไปนี้
- - ย้ายผู้ป่วยไปที่ร่ม หรือห้องที่อากาศถ่ายเทดี
- - ปลดกระดุมเสื้อหรือเสื้อผ้าที่รัดแน่น เพื่อช่วยระบายความร้อน
- - ใช้น้ำเย็นหรือน้ำแข็งประคบ บริเวณคอ รักแร้ ขาหนีบ และหน้าผาก
- - พัดลมหรือให้ลมโกรก เพื่อช่วยระบายความร้อนออกจากร่างกาย
- - ให้จิบน้ำเปล่าทีละน้อย หากผู้ป่วยยังรู้สึกตัว
- - โทรแจ้งหน่วยแพทย์ฉุกเฉินทันที เบอร์โทร 1669 เพื่อส่งตัวไปรักษายังสถานพยาบาลที่อยู่ใกล้ที่สุด
วิธีรักษาโรคฮีทสโตรกในโรงพยาบาล
เมื่อผู้ป่วยถูกส่งตัวไปที่สถานพยาบาลที่อยู่ใกล้เคียง แพทย์จะรักษาตามอาการ โดยเบื้องต้นจะมีวิธีรักษาดังต่อไปนี้
- - ลดอุณหภูมิร่างกายให้เย็นลง โดยใช้น้ำเย็นหรือน้ำเกลือเย็นเช็ด เพื่อลดอุณหภูมิร่างกาย
- - ให้สารน้ำ เพื่อป้องกันภาวะขาดน้ำ ควบคุมไม่ให้อวัยวะภายในล้มเหลว เช่น หัวใจ ไต และตับ เฝ้าระวังภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น ซึ่งทำให้เสียชีวิตได้ เช่น หัวใจเต้นผิดจังหวะ ไตวาย สมองบวม
ภาวะแทรกซ้อน
หากไม่ได้รับการปฐมพยาบาลหรือรักษาอย่างทันท่วงที อาจส่งผลต่อภาวะแทรกซ้อนอย่างรุนแรง ดังต่อไปนี้
- - อวัยวะภายในล้มเหลว เช่น หัวใจทำงานผิดปกติ ไตวายเฉียบพลัน
- - สมองบวม ทำให้หมดสติและเกิดความเสียหายถาวร
- - ระบบประสาทเสียหาย อาจทำให้เกิดอาการชัก หรือความจำเสื่อม
- - เสียชีวิต หากปล่อยไว้นานเกินไปโดยไม่ได้รับการช่วยเหลือ
เสี่ยงป่วยไข้ในภาวะอากาศร้อน ซื้อประกันสุขภาพกับ gettgo ไว้ อุ่นใจกว่า
ในช่วงหน้าร้อนหรือช่วงที่อากาศร้อน แดดแรง ควรระมัดระวังเป็นพิเศษ หากต้องทำกิจกรรมกลางแจ้ง ทั้งการทำงาน เดินเที่ยว หรือออกกำลังกาย เพราะอาจจะทำให้เกิดอาการฮีทสโตรกได้ โดยเฉพาะกลุ่มเสี่ยง ดังนั้น การซื้อประกันสุขภาพกับ gettgo ไว้ ก็จะช่วยดูแลและคุ้มครองเรื่องค่ารักษาในกรณีที่เจ็บป่วยฉุกเฉินไม่ว่าจะในสถานการณ์ใด ๆ ตรวจเช็กเบี้ยประกันได้ทันทีผ่านเว็บไซต์ หรือสอบถามเพิ่มเติมผ่าน LINE OA: @gettgo หรือโทร. 02-111-7800
ข้อมูลอ้างอิง
- ฮีตสโตรกจากอากาศร้อน อันตรายถึงชีวิต : Rama Square (Better to know). สืบค้นเมื่อวันที่ 4 มีนาคม 2568 จาก https://www.rama.mahidol.ac.th/ramachannel/article/ฮีตสโตรกจากอากาศร้อน/
- โรคฮีทสโตรก (โรคลมแดด). สืบค้นเมื่อวันที่ สืบค้นเมื่อวันที่ 4 มีนาคม 2568 จาก https://www.medparkhospital.com/disease-and-treatment/heatstroke
